Vandana Shiva dành phần lớn cuộc đời để đấu tranh và bảo vệ đa dang sih học cũng như các kiến thức của người xưa. Bà làm việc để khuyến khích và quảng bá đa dạng sinh học trong nông nghiệp nhằm tăng năng suất, dinh dưỡng và thu nhập cho người nông dân. Vì những đóng góp đó, bà được công nhận là "Anh hùng môi trường" do tạp chí Time bầu chọn năm 2003. Công việc của bà trong ngành nông nghiệp bắt đầu từ năm 1984 sau vụ bạo lực ở Punjab và rò rỉ khí ga ở Bhopal từ nhà máy sản xuất thuốc trừ sâu Union Carbide. Các nghiên cứu của bà cho các trường đại học được tập hợp trong cuốn "Bạo lực của cách mạng Xanh".[13][14][15]

Trong một cuộc phỏng vấn với David Barsamian, Shiva đã tranh luận rằng các gói hạt hóa chất được sử dụng trong Cách mạng xanh đã làm cạn kiệt dinh dưỡng của đất, phá hoại hệ sinh thái sống và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người.[16] Trong các công trình của mình, Shiva đã chỉ ra các dữ liệu cho thấy rằng 1400 loại thuốc trừ sâu đã xâm nhập vài hệ thống thực phẩm khắp thế giới,[17] nguyên nhân là chỉ 1% thuôc trừ sâu thực sự diệt trì các loại côn trùng.[18] Vandana Shiva, cùng với chị/em gái của bà kà tiến sỹ Mira Shiva đã chỉ ra việc sử dụng thuốc trừ sau và phân bón hóa học làm tăng nguy cơ các bệnh ung thư, thân và các bệnh về tim.[19]

Hạt giống miễn phí

Điểm chính nhất trong các quan điểm của Shiva là việc hạt giống cần được sử dụng rộng rãi và miễn phí thay vì một công ty hay tổ chức nào đó nắm giữ bằng sáng chế. Bà đã thực hiện chiến dịch chống lại quy định của tổ chức thương mại thế giới WTO về Quyền sở hữu trí tuệ (TRIPS).Luật này cho phép mở rộng quyền sở hữu bằng sáng chế ở nhiều sản phẩm bao gồm các sinh vật, thực vật sống. Shiva chỉ trích các quy định này chỉ mang lại lợi ích cho các công ty và tạo tiền đề cho việc bằng sáng chế được áp dụng cho các hình thức khác nhau của cuộc sống con người sau này.[20] Shiva gọi các quyền sở hữu sáng chế này là "hủy diệt sinh học" và đấu tranh chống lại việc sở hữu  bằng sáng chế đối với một số cây trồng nguyên thủy như loại gạo basmati của Ấn Độ. [21] Năm 2005, Shiva là một trong ba tổ chức đã dành thắng lợi trong cuộc chiến 10 năm ròng chống lại Ủy ban sáng chế châu Âu trong việc áp đặt các quy định về bằng sáng chế đối với cây Neem do Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ tạo ra và công ty WR Grace nắm giữ.[22] Năm 1998, Tổ chức Navdanya của Shiva bắt đầu chính dịch phản đối áp bằng sáng chế lên cây basmati (một loại lúa của Ấn) do công ty RiceTec nắm giữ. Năm 2001, trước phản ứng dữ dội của chiến dịch, Ricetec mất phần lớn bằng sáng chế. 

Hạt lúa vàng

Shiva cực kỳ phản đối "lúa vàng", một giống lúa biến đổi gen để tổng hợp beta-carotene, một dạng thức của Vitamin A. Giống lúa này có khả năng hỗ trợ việc thiếu hụt vitamin A ở 1/3 trẻ em dưới tuổi đi học trên khắp thế giới.[23] Bác sĩ Adrian Dubock cho rằng lúa vàng có giả rẻ như các loại lúa thường khác và việc thiếu hụt vitamin A là nguyên nhân chủ yếu khiến trẻ em dưới tuổi đến trường bị mù, và là nguyên nhân tử vong của 28% trẻ em trên thế giới trong độ tuổi này.[24] Shiva phản đối dựa trên lập luận rằng phụ nữ ở Bengal trồng và ăn 150 loại rau và những loại rau này có thể cung cấp lượng vitamin A tương đương, mặc dù Patrick Moore đề xuất rằng khoảng 250 triệu trẻ em không có gì khác để ăn ngoài một bát cơm mỗi ngày.[25]

Shiva cho rằng Lúa vàng không tốt và thậm chí còn nguy hại hơn lợi ích mà nó mang lại. Bà giải thích điều này trong một thuật ngữ mà bà gọi là "Bẫy lúa vàng": "Không may mắn thay, lúa có chứa vitamin A là một cái bẫy, một trò lừa bịp và sẽ dẫn đến nhiều tranh cãi trong tương lại cho việc trồng các loại cây biến đổi gen nơi mà các mối quan công chúng đã thay thế khoa học để quảng bá và áp dụng các công nghệ chưa được kiểm chúng, chưa được thử nghiệm và không cần thiết. Đây là công thức để tạo nên nạ đói và suy dinh dưỡng thay vì giải quyết các vấn đề này.[26]

Trong báo cáo năm 2013 "Sức mạnh kinh tế của thời kỳ "không lúa vàng", hai nhà kinh tế Wesseler và Zilberman đến từ đại học Munich và đại học California ở Berkeley đã tính toán và đưa ra số liệu việc thiếu hụt "lúa vàng" ở Ấn Độ là nguyên nhân gây ra 1.4 triệu cái chết trong vòng 10 năm qua".[27]

Biến đổi gen, Ấn Độ và tự vẫn

Shiva cho rằng, việc hạt giống tăng giá chóng mặt đã đảy người dân vào nợ nần, phá sản và phải tự vẫn". Việc tạo ra độc quyền trong kiểm soát hạt giống, phá hủy các phương án thay thế, thu siêu lợi nhuận từ bản quyền và gia tăng tác hại của độc canh đã tạo ra một bối cảnh bất lợi cho người dân, bao gồm nợ nần, tự vẫn, và mệt mỏi. Theo số liệu thống kê của chính phủ Ấn Độ, gần 75% các khoản nợ ở nông thôn là do tiền đầu tư vào nguyên liệu đầu vào. Shiva khiếu nại rằng nông dân càng nợ, lợi nhuận cho các công ty thực phẩm biến đổi gen càng tăng. Cũng theo Shiva, theo logic này thì hạt giống biến đổi gen chính là thủ phạm. 

Tuy nhiên, việc nông dân phá sản và tự vẫn đã bắt đầu tăng thậm chí còn trước khi hạt giống biến đổi gen (GM) ra đời và tốc độ tăng đã giảm xuống khi Gm ra đời. Viện nghiên cứu chính sách lương thực quốc tế (IFPRI) đã hai lần phân tích vấn đề này dựa trên các bài báo hàn lâm (chuyên môn) và các dữ liệu quốc gia và kết luận rằng các vụ tự vẫn là có giảm và không có bằng chứng chứng minh tốc độ này gia tăng trở lại, công nghệ biến đổi gen GM trên cây bông đã rất hiệu quả ở Ấn Độ và có rất nhiều nguyên nhân khác dẫn đến việc nông dân tự vẫn.[28][29][30]

Shiva phản hồi lại luận điểm trên và lập luận của bà là nghiên cứu chỉ dựa vào GM ở cây bông mà không cân nhắ đến vấn đề ở các giống khác và rằng số liệu về các vụ tự vẫn do chính phủ cung cấp và có thể bị điều chỉnh.[31]